Ośrodek Działań Artystycznych zaprasza na

Pokaz filmów: „Wokół twórczości Andrieja Tarkowskiego” – Wstęp do Piotrkowskiego Biennale Sztuki

wprowadzenie: Hieronim Szczur

• 11 czerwca 2019, godz. 18:00: „Andriej Rublow” (1966)
• 12 czerwca 2019, godz. 18:00: „Solaris” (1971)
• 13 czerwca 2019, godz. 18:00: „Ofiarowanie” (1986)

ODA, ul. Dąbrowskiego 5, Piotrków Trybunalski

wstęp wolny

Andriej Arsienjewicz Tarkowski, ur. 4 kwietnia 1932 we wsi Zawrażje koło Kadyja (dziś obwód kostromski), zm. 29 grudnia 1986 w Paryżu) – rosyjski reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta i aktor. Jest uważany za jednego z największych artystów w historii sztuki filmowej. Jego filmy zdobywały nagrody na Festiwalu Filmowym w Cannes, Festiwalu Filmowym w Wenecji, nagrodę BAFTA. Sam twórca w 1980 został laureatem nagrody im. Luchino Viscontiego. Imieniem Tarkowskiego nazwano też planetoidę (3345) Tarkovskij. Twórczość Tarkowskiego cenili tacy reżyserzy jak Ingmar Bergman, Krzysztof Kieślowski, Béla Tarr, Lars von Trier, Chris Marker czy Wim Wenders.

Piotrkowskie Biennale Sztuki jest konkursem ogólnopolskim dla artystów sztuk wizualnych, którego celem jest przegląd i prezentacja współczesnych możliwości kreacji artystycznych w różnorodnych technikach, konfrontacja artystów posługujących się odmiennymi mediami, popularyzacja najciekawszych aktualnych zjawisk z obszaru sztuk wizualnych. Obok różnorodności mediów i technik plastycznych, wyróżnikiem tego konkursu jest temat stawiany przez Kuratora, charakteryzujący kolejne edycje konkursu. Pozwala to zarówno na poznanie szerokiego spektrum sposobów interpretacji tematu jak i wzajemnych relacji między malarstwem, grafiką, rzeźbą, fotografią, sztuką wideo czy instalacją. W konkursie obok artystów dyplomowanych mogą wziąć udział twórcy nie posiadający dokumentu ukończenia uczelni artystycznej.
Inspiracją tegorocznej edycji konkursu pt. „Co, w jaki sposób i dlaczego ofiarować światu? W hołdzie Andriejowi Tarkowskiemu” będzie przesłanie zawarte w twórczości filmowej rosyjskiego reżysera Andrieja Tarkowskiego, a szczególnie w jego ostatnim filmie pod tytułem Ofiarowanie. Film, obok wątków autobiograficznych zawiera odpowiedź na pytanie „co uczynić aby ocalić duchowość współczesnego świata?” skierowaną nie tylko do artystów kina, ale do wszystkich świadomych odbiorców. Cytując Krzysztofa Jureckiego, przewodniczącego jury Biennale: „Przywołując kino Tarkowskiego oczekujemy od artystów autentycznych wypowiedzi w różnorodnych formach sztuki na temat – czym jest i czym może być „ofiarowanie”. Nie zakładamy jedynie jej wykładni o religijnym charakterze wychodząc z założenia, że w każdym „prawdziwym” dziele sztuki zawarta może być idea ponadczasowa, transcendentalna wskazująca drogę rozwoju artystycznego i duchowego zarazem, mająca na celu próbę zrozumienia świata, ale na pewno nie jego zrewoltowania. Spróbujmy więc bezinteresownie coś od siebie przekazać, ofiarować światu choćby drobinę tego, co mamy…”

Namiętności według Andrieja Tarkowskiego
[ Trzy filmy Andrieja Tarkowskiego ]
Tekst: Hieronim Szczur

Andriej Rublow [1966]
Akcja filmu „Andriej Rublow” rozgrywa się pomiędzy 1400 a 1423 rokiem w księstwie moskiewskim i w księstwie zwenigorodzkim. Toczy się wtedy zacięta walka pomiędzy braćmi: Wasylem Dymitrowiczem i Jerzym Dymitrowiczem. Na tle tych bratobójczych wojen Tarkowski przedstawia losy malarza Andrieja Rublowa oraz jego rozterki artystyczne i duchowe. Pierwsza autorska wersja filmu nosi tytuł „Strasti pa Andrieju” (Namiętności według Andrzeja). Pod presją komunistycznych cenzorów Tarkowski musiał wyciąć niektóre sceny i w ten sposób powstała krótsza wersja filmu nazwana „Andriej Rublow”. Warto zwrócić uwagę na piękne kadry w filmie – operatorem kamery był Wadim Jusow. Doskonale zagrali też aktorzy, a zwłaszcza Anatolij Sołonicyn, który odtwarzał postać Rublowa. „Andriej Rublow”  to znakomity fresk historyczny o ludzkich namiętnościach, cierpieniu, wierze. Po ponad 50 latach wciąż wywołuje zdumienie…. albo zachwyt.

Solaris [1971]
Solaris to luźna adaptacja powieści Stanisław Lema o tym samym tytule. Opowiada o losach kilku astronautów, którzy przebywają na stacji kosmicznej krążącej wokół planety Solaris. Do stacji przylatuje psycholog Kris Kelvin, aby zbadać, czy jest sens utrzymywania stacji na orbicie Solaris. Tarkowski zwraca uwagę na moralne i etyczne dylematy stojące przed ludźmi: Czy potrafimy się porozumieć z pozaziemską cywilizacją? Jak powinni zachowywać się ludzie w kontaktach z inną cywilizacją? Czy będąc w kosmosie z dala od Ziemi  możemy zapanować nad swoimi lękami i obsesjami ? W filmie Tarkowskiego zachwycają piękne kadry (operatorem kamery był wadim Jusow) i gra aktorów: Donatas Banionis (Kris Kelvin), Natalia Bondarczuk (Hari) i Anatolij Sołonicyn (Sartorius). Przez niektórych krytyków uznawany jest za jeden z najlepszych filmów science fiction w historii kina.

Ofiarowanie [1986]
Głównym bohaterem filmy jest Aleksander, pisarz, wykładowca na uniwersytecie. Aleksander ma urodziny. Podczas oglądania telewizji Aleksander i jego rodzina dowiadują się o wybuchu wojny nuklearnej. Aleksander przeżywa wstrząs duchowy. Pragnie ocalić swoją rodzinę od apokaliptycznej zagłady. Wielkim atutem filmu są nastrojowe zdjęcia Svena Nykvista. Postać Aleksandra znakomicie zagrał Erland Josephson.
„Ofiarowanie” to nie film, bardziej jest to moralny poemat o tym, co może myśleć i jak może zachować się człowiek, który ma świadomość zbliżającej się apokalipsy.